*рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде рдЦेрд▓ рдФрд░ рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рднी рдЬрд░ूрд░ी, рдЫाрдд्рд░ рдЬीрд╡рди рдоें рд╕рдордЭрдиी рд╣ोрдЧी рд╕рдордп рдХी рдХीрдорддः рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी*
*рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдк्рд░ो рдЬे рдПрди рдкांрдбेрдп рд╢ाрд╕рдХीрдп рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╣िрди्рджी рдоाрдз्рдпрдо рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдЬीрд░्рдгोрдж्рдзाрд░ рдХे рд▓िрдП 5 рдХрд░ोрдб़ рд░ूрдкрдП рдХी рд╕्рд╡ीрдХृрддि рджी*
*рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों, рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рд╢िрдХ्рд╖िрдХाрдУं, рдк्рд░ाрдЪाрд░्рдпों рдФрд░ рдЕрднिрднाрд╡рдХों рдХो рдирдпे рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕рдд्рд░ рдХे рд╢ुрднाрд░ंрдн рдФрд░ рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ोрдд्рд╕рд╡ рдХी рджी рдмрдзाрдИ*
рдЖрдЬ рдХे рджौрд░ рдоें рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдмрдиाрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде рдЦेрд▓рдХूрдж рдФрд░ рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдкрд░ рднी рдз्рдпाрди рджेрдиा рд╣ै। рдЫाрдд्рд░ рдЬीрд╡рди рдоें рд╣ी рд╕рдордп рдХी рдХीрдордд рд╕рдордЭрдиी рд╣ोрдЧी। рдЙрдХ्рдд рдмाрддें рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд╢्рд░ी рднूрдкेрд╢ рдмрдШेрд▓ рдиे рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕рдд्рд░ 2023-24 рдХे рд╢ुрднाрд░ंрдн рдФрд░ рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ рдЖрдЬ рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рдЬेрдПрди рдкांрдбेрдп рд╢ाрд╕рдХीрдп рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╣िрди्рджी рдоाрдз्рдпрдо рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдХрд╣ीं। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдЕрдкрдиे рд╕ंрдмोрдзрди рдоें рдХрд╣ा рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╕्рдХूрд▓ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдоंрджिрд░ рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХो рднी рд╣рдоेрд╢ा рд╕ाрдл рд╕ुрдерд░ा рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдЕрдкрдиे рд╕ंрдмोрдзрди рдоें рдХрд╣ा рдХि рд╕्рд╡ाрдоी рдЖрдд्рдоाрдиंрдж рд╕्рдХूрд▓ों рдХे рдЦुрд▓рдиे рд╕े рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдк्рд░рддि рдлिрд░ рд╕े рд░ूрдЭाрди рдмрдв़ा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЗрди рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдкрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпाрд╕рд░рдд рд╣ैं।
*рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рддिрд▓рдХ рд▓рдЧाрдХрд░ рд╡ рдоिрдаाрдИ рдЦिрд▓ाрдХрд░ рдЫाрдд्рд░ों рдХो рдХрд░ाрдпा рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢*
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ рд╕्рдХूрд▓ी рдмрдЪ्рдЪों рдХो рддिрд▓рдХ рд▓рдЧाрдХрд░, рдоाрд▓ा рдкрд╣рдиाрдХрд░ рддрдеा рдЙрди्рд╣ें рдоिрдаाрдИ рдЦिрд▓ाрдХрд░ рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░ाрдпा। рдЗрд╕ рдоौрдХे рдкрд░ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рд╕्рдХूрд▓ी рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЧрдгрд╡ेрд╢, рдкुрд╕्рддрдХें рддрдеा рд╕्рдХूрд▓ рдмैрдЧ рдХा рднी рд╡िрддрд░рдг рдХिрдпा। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों, рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рд╢िрдХ्рд╖िрдХाрдУं, рдк्рд░ाрдЪाрд░्рдпों рдФрд░ рдЕрднिрднाрд╡рдХों рдХो рдирдпे рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕рдд्рд░ рдХे рд╢ुрднाрд░ंрдн рдФрд░ рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ोрдд्рд╕рд╡ рдХी рдмрдзाрдИ рджेрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдХि рдпрд╣ी рдмрдЪ्рдЪे рд╣рдоाрд░ा рднрд╡िрд╖्рдп рд╣ैं рдФрд░ рдЗрди рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдЙрдЪिрдд рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рджेрдиा рд╣рдоाрд░ी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╣ै рддाрдХि рдЗрдирдХा рдкрдв़ाрдИ рдоें рдорди рд▓рдЧा рд░рд╣े।
*рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдЬीрд░्рдгोрдж्рдзाрд░ рдХे рд▓िрдП 5 рдХрд░ोрдб़ рд░ूрдкрдП рдХी рд░ाрд╢ि рд╕्рд╡ीрдХृрдд*
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдк्рд░ो рдЬेрдПрди рдкांрдбेрдп рд╢ाрд╕рдХीрдп рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╣िрди्рджी рдоाрдз्рдпрдо рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдЬीрд░्рдгोрдж्рдзाрд░ рдХे рд▓िрдП 5 рдХрд░ोрдб़ рд░ूрдкрдП рдХी рд░ाрд╢ि рд╕्рд╡ीрдХृрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдХि рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдоंрджिрд░ों рдХो рд╕ुрджृрдв़ рдФрд░ рд╕ुंрджрд░ рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд░ाрд╢ि рдХी рдХрднी рдХрднी рднी рдЖрдб़े рдирд╣ीं рдЖрдПрдЧी। рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рд╕्рдХूрд▓ों рдХे рдЬीрд░्рдгोрдж्рдзाрд░ рдФрд░ рдорд░рдо्рдордд рдХे рд▓िрдП рдмрдЬрдЯ рдоें 12 рд╕ौ рдХрд░ोрдб़ рд░ूрдкрдП рдХी рд░ाрд╢ि рд╕्рд╡ीрдХृрдд рдХी рдеी। рдЗрд╕ рд░ाрд╢ि рд╕े рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें 23 рд╣рдЬाрд░ рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдХाрдо рдЪрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै।
*рджूрд╕рд░े рдЪрд░рдг рдоें 4318 рдмाрд▓рд╡ाрдб़िрдпों рдХा рд╢ुрднाрд░ंрдн*
рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдмाрд▓рд╡ाрдб़ी рдпोрдЬрдиा рдХे рджूрд╕рд░े рдЪрд░рдг рдоें рд╡рд░्рдЪुрдЕрд▓ рд░ूрдк рд╕े 4 рд╣рдЬाрд░ 3 рд╕ौ 18 рдмाрд▓рд╡ाрдб़िрдпों рдХा рд╢ुрднाрд░ंрдн рдХिрдпा। рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдмाрд▓рд╡ाрдб़िрдпों рдХे рдЬрд░िрдП рдкांрдЪ рд╕े рдЫः рд╡рд░्рд╖ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдмुрдиिрдпाрджी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ुрдХ рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдмाрд▓рд╡ाрдб़ी рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЦेрд▓-рдЦेрд▓ рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░рджाрди рдХी рдЬाрддी рд╣ै рддाрдХि рд╕्рдХूрд▓ рдЬाрдиे рдоें рдЙрди्рд╣ें рдХोрдИ рдШрдмрд░ाрд╣рдЯ рдХा рд╕ाрдордиा рди рдХрд░рдиा рдкрдб़े। рдмाрд▓рд╡ाрдб़ी рдпोрдЬрдиा рдХे рдкрд╣рд▓े рдЪрд░рдг рдоें 5 рд╕िрддंрдмрд░ 2022 рдХो 5 рд╣рдЬाрд░ 1 рд╕ौ 73 рдмाрд▓рд╡ाрдб़ी рдХी рд╢ुрд░ूрдЖрдд рдХी рдЧрдпी рдеी।
*рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд╕्рдХूрд▓ рд╣ै рдк्рд░ो. рдЬेрди рдкांрдбेрдп рд╢ाрд╕рдХीрдп рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╣िंрджी рдоाрдз्рдпрдо рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдпрд╣ां рд╕े рдоिрд▓े рд╣ैं 4 рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдФрд░ рдПрдХ рдЙрдк рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि*
рдк्рд░ो. рдЬेрдПрди рдкांрдбेрдп рд╕्рдХूрд▓ рдПрдХ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд╕्рдХूрд▓ рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕्рдХूрд▓ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╕рди 1864 рдоें рд╣ुрдИ рдеी рдФрд░ рдпे рд╕्рдХूрд▓ рдХрднी рдХрд▓рдХрдд्рддा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рддрдеा рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рднी рд╕ंрдмрдж्рдз рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕्рдХूрд▓ рдиे рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдЪाрд░ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рджिрдП рд╣ैं। рд╕्рд╡. рдкं. рд░рд╡िрд╢ंрдХрд░ рд╢ुрдХ्рд▓, рд╕्рд╡. рдж्рд╡ाрд░рдХा рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ा, рд╕्рд╡. рд╢्рдпाрдоा рдЪрд░рдг рд╢ुрдХ्рд▓ рддрдеा рд╕्рд╡. рдоोрддी рд▓ाрд▓ рд╡ोрд░ा рдЗрд╕ी рд╕्рдХूрд▓ рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рд░рд╣े рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рджेрд╢ рдХे рдкूрд░्рд╡ рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕्рд╡. рд╣िрджाрдпрддुрд▓्рд▓ा рднी рдЗрд╕ी рд╕्рдХूрд▓ рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рд░рд╣े рд╣ैं।
рд╢ाрд▓ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ोрдд्рд╕рд╡ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рд╣ाрдЙрд╕िंрдЧ рдмोрд░्рдб рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдПрд╡ं рд╡िрдзाрдпрдХ рд╢्рд░ी рдХुрд▓рджीрдк рдЬुрдиेрдЬा, рд░ाрдпрдкुрд░ рдирдЧрд░ рдиिрдЧрдо рдХे рдорд╣ाрдкौрд░ рд╢्рд░ी рдРрдЬाрдЬ рдвेрдмрд░, рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рдЦрдиिрдЬ рд╡िрдХाрд╕ рдиिрдЧрдо рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд╢्рд░ी рдЧिрд░ीрд╢ рджेрд╡ांрдЧрди, рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рдЧौ рд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдорд╣ंрдд рд╢्рд░ी рд░ाрдорд╕ुंрджрд░ рджाрд╕, рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡िрднाрдЧ рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рдЪिрд╡ рд╢्рд░ी рдЖрд▓ोрдХ рд╢ुрдХ्рд▓ा, рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡िрднाрдЧ рдХे рд╕рдЪिрд╡ рдбॉ рдПрд╕ рднाрд░рддी рджाрд╕рди рд╕рдоेрдд рд╡िрднाрдЧ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рддрдеा рд╕्рдХूрд▓ों рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी, рд╢िрдХ्рд╖рдХ, рдк्рд░ाрдЪाрд░्рдп рдПрд╡ं рдЕрднिрднाрд╡рдХ рдоौрдЬूрдж рдеे।